ABD ile Çin arasındaki teknoloji rekabeti, özellikle çip alanında her geçen gün daha da sertleşiyor. 2019’da Huawei’ye uygulanan yaptırımlarla görünür hâle gelen çekişme, bugün karşılıklı ihracat yasaklarının yanı sıra casusluk ve teknoloji hırsızlığı iddialarıyla daha karmaşık bir hâl aldı.
Son olarak ABD Adalet Bakanlığı, Çin vatandaşı Chuan Geng ve Shiwei Yang’ı, Ekim 2022 – Temmuz 2025 arasında yapay zekâ sistemlerinde kullanılan grafik işlem birimlerini (GPU) izinsiz olarak Çin’e göndermekle suçladı. İddiaya göre bu sevkiyatlarda, piyasanın en güçlü yapay zekâ çiplerinden biri olan Nvidia H100 GPU’ları yer aldı.
Casusluk haberlerinin bir diğeri ise Tayvan’dan geldi. Savcılar, dünyanın en büyük çip üreticisi TSMC’ye ait ticari sırları çaldıkları öne sürülen üç kişiyi gözaltına aldı.
H100 ÇİPLERİNİN ÖNEMİ
Nvidia H100 GPU’ları, özellikle büyük dil ve görüntü işleme modellerinin eğitilmesinde kritik rol oynuyor. GPT-4 gibi modellerin yanı sıra bilgisayarlı görü ve doğal dil işleme projelerinde de yaygın şekilde kullanılıyor.
HUAWEI'NİN YÜKSELİŞİ
Nvidia CEO’su Jensen Huang, yapay zekâ çipi yarışında ABD ile Çin’in başa baş gittiğini, ABD’nin ise teknolojideki liderliğini korumak için daha güçlü enerji ve sanayi politikaları izlemesi gerektiğini vurguladı. Huang ayrıca, yapay zekâ çip üretimine başlayan Huawei’nin, hem Nvidia hem de diğer ABD’li çip üreticileri için ciddi bir rakip haline geldiğini söyledi. Nitekim Huawei, geçtiğimiz aylarda Nvidia’nın ürünlerine rakip olması beklenen 910C model çipini tanıtarak sipariş almaya başladı.
KÜRESEL ÇİP PAZARINDA GÜÇ DENGESİ
Piyasa değeri açısından ABD, çip sektöründe hâlâ en güçlü oyuncu konumunda. İlk 10 çip ve yarı iletken şirketinden 6’sı ABD merkezli. 4,4 trilyon dolarlık değeriyle Nvidia ilk sırada yer alırken, onu Broadcom, TSMC, Samsung ve AMD takip ediyor. Listede ayrıca ASML, Texas Instruments, QUALCOMM, Applied Materials ve Arm Holdings bulunuyor.
Üretim hacmine bakıldığında ise tablo değişiyor. World Population Review verilerine göre, yarı iletken üretiminde zirvede Tayvan var. Ardından Güney Kore, Japonya, ABD ve Çin geliyor.
HAM MADDE BAĞIMLILIĞI
Çip üretiminde kullanılan galyumun yüzde 80’inden fazlası, germanyumun ise yaklaşık yüzde 60’ı Çin’de üretiliyor. ABD, bu madenlerin büyük kısmını Çin’den ithal ediyor: galyumun yaklaşık yüzde 95’i, germanyumun ise yüzde 80’i Çin kaynaklı.
ABD'NİN YATIRIM HAMLESİ
2022’de kabul edilen “Çip ve Bilim Yasası” ile Washington, yarı iletken üretimini ülke içine çekmeyi hedefledi. Bu kapsamda Tayvanlı TSMC, Arizona’da 100 milyar doları aşan yatırımla ileri teknoloji tesisleri kurma planını açıkladı. Proje tamamlandığında, bu yatırım ABD tarihindeki en büyük yabancı yatırımlardan biri olacak.
ABD, hem kendi şirketlerinin hem de yabancı üreticilerin yatırımlarıyla küresel çip pazarında etkisini artırmayı amaçlıyo
