Deprem felaketi ile yaşamayı öğrenemeyen ve öğrenemedikçe canlarını yitirmeye devam eden ülkemizde son yüzyılda 14 büyük deprem yaşandı. Çok sayıda ölümlerin yaşandığı 14 depremin dört tanesi Bolu’da meydana geldi.

Cumhuriyet tarihi boyunca çok sayıda kişinin yaşamını yitirdiği 14 büyük deprem resmi kayıtlara geçti. 1930 Yılında Hakkari’de yaşanan depremle başlayan son yüzyılın büyük felaketleri 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş’ta vukuu bulan iki büyük depreme kadar devam etti. Aradan geçen 93 yılda değişen bir şey olmadığı yaşanan yıkım ve ölen insan sayısından ne bir şekilde tekrar anlaşıldı. Yurt genelinde 93 yılda yaşanan büyük deprem felaketlerinin dört tanesi ise Bolu İlinde meydana geldi. 1944 Gerede, 1957 Abant, 1967 Mudurnu ve 1999 Düzce depremlerinde toplam 9000’e yakın insanımız canını yitirdi. 70 bin bina hasar aldı. Cumhuriyet Tarihi boyunca Bolu’da yaşanan büyük depremler ise şöyle;

1 Şubat 1944 Gerede depremi; 1 Şubat 1944 sabahı saat 05.21’i gösterdiğinde Bolu, Ankara, Karabük illerinde de dikkate değer hasarlara neden olan depreme vatandaşlar uykuda yakalandı. Richter ölçeğine göre 7,4 şiddetinde meydana gelen deprem Çerkeş, Mengen, Gerede ve Bolu’da büyük komşu Ankara, Karabük illerinde de dikkate değer hasarlara neden oldu. Buralarda tespit edilen ölü sayısı yedi bine yakın, yıkılan ve harap olan evler ise 22 bin 865 civarındaydı. Görgü tanıkları korkunç bir uğultu ile beraber önce doğudan batıya ve batıdan doğuya şiddetli bir sarsılmanın ardından, aşağıdan yukarı itilme ve dönme duyduklarını söyledi. Bazıları bu esnada bir ışık gördüklerini de iddia etti.

27 Mayıs 1957 Abant Depremi; 1957 yılında meydana gelen Abant Depremi’nde 5 bin ev ağır hasar görmüş, 52 vatandaşımız ise hayatını kaybetmişti. Kuzey Anadolu Fay Zonunun Mudurnu vadisindeki kesimi üzerinde gözlenen Abant Depreminin maksimum şiddeti 7.1, odak derinliği 10 kilometre olarak belirlendi. Deprem, Doğuda Abant Gölü, Elmacık ve Mudurnu nehri ile batıda Dokurcun arasında uzanan 40 km’lik dar bir zonda oldukça büyük hasar yaptı. Bu zon içerisinde, ahşap binalar dâhil tüm evler tamamen yıkıldı. Deprem ayrıca birçok heyelana da neden oldu. Özellikle, heyelanlarda biri, Güney köyünün doğusunda, Seymen deresini engelleyerek geçici bir göl meydana getirdi. Deprem, Abant Gölünün kuzeydoğusundan Dokurcun’a kadar uzanan bir yüzey kırığı meydana getirdi. Yüzey faylanması, sağ yönlü doğrultu atımlı bir hareket gösterdi. Deprem kırığı, 1 Şubat 1944 deprem kırığının sona erdiği bölgeden başladı. Ana şoktan sonra artçı depremler birkaç ay devam etti.

22 Temmuz 1967 Mudurnu depremi; 1967 Mudurnu depremi yerel saatle 18:56’da meydana geldi. Büyüklüğü 6,8 Ms olan bu depremde 89 kişi öldü, 7116 bina hasar gördü. Bu depremin 1939 Erzincan Depremi’yle başlayan ve Kuzey Anadolu Fayı’nı takip ederek batıya yönelen deprem hareketliliğin bir parçası olduğu kabul edilir. Bu deprem sırasında Kuzey Anadolu Fayı’nda 50 km’lik kırılma gözlendi. Bu bölgede, yine aynı fay hattı üzerinde 1957 yılında Abant Depremi olmuştu. Kaplıca su kaynaklarının da bulunduğu tektonik çöküntü özelliğine sahip bu bölgede tarih boyunca önemli depremler yaşandı. Deprem sırasında bölgede elektrik ve telefon hatları kesildi, tren ve karayollarındaki kaymalar sebebiyle ulaşımda aksamalar yaşandı. Çok katlı binaların yıkılması ölü sayısının artmasına sebep oldu. Ölümlerin büyük kısmı Sakarya’da olmak üzere, Bolu, İstanbul, Kocaeli ve Bursa’da meydana geldi. Deprem, Eskişehir ve Ankara’da da hissedildi. İstanbul’un Çemberlitaş semtinde bulunan tarihi Vezirhan’ın bir kısmının çökmesi sonucu İstanbul’da bir kişi öldü.

12 Kasım 1999 Düzce depremi; 17 Ağustos Marmara Depreminin üzerinden 87 gün geçtikten sonra, henüz depremin yaraları sarılmaya çalışılırken, dünya tarihinde görülmemiş bir şekilde ikinci bir deprem meydana geldi: 12 Kasım 1999… Bu kez depremin merkez üssü Düzce’ydi… Saatler 18.57’yi gösterdiğinde, Düzce kuvvetli bir darbe ile sarsıldı ve yıkıldı. Bu kez 17 Ağustos depreminden daha büyük şiddetle sarsılan Düzce 30 saniye içinde adeta yerle bir oldu. Merkez üssü Düzce olan deprem, Kaynaşlı’yı da yerle bir ederken, Bolu’nun da bir bölümünde can ve mal kayıplarına neden oldu.

12 Kasım depreminde Düzce, Akçakoca, Cumayeri, Çilimli, Gölyaka, Gümüşova, Kaynaşlı ve Yığılca’da toplam 710 kişi hayatını kaybederken 2.678 kişi de yaralandı.

Editör: Berfin MUTLU