Şükrü Ali Efendi, Zati Mehmet Efendi, Mehmet Ali(1879-1938), Hattat Lütfi Nami, Hattat SeyyidOsman, Bolulu Mehmet Fevzi, Kadı Mehmet Sıtkı, Sadık Mehmet Hattat, Ressam(1884-1965), SoyocuMehmet Necip, ZafiMehmet Efendi, Mudurnu'luHattat Nesih Ustası, 1294RüşdiyeRik'aMuallimi Kadri Efendi, 1326 Bolu idadisi Hat Muallimi İmdadEfendi, Mehmet Emrullah Efendi, 1313 İdadi Hüsn-i Hat Muallimi Tahsin Efendi… DİN GÖREVLİLERİ Müftü Müteveffa Emin Efendi(1263), Müftü Halil Hilmi Efendi(1266), Müfti(Kürdazade) Mehmet Sıdkı Efendi, MüftiAllame HakimGeredeli Mehmet, Hoca Ahmet Süreyya(Karamanoğlu) Efendi, Şeyh Nurettin (Bilgihan) Efendi, Müderris Hafız Mehmet Arif Efendi, Filibeli Hacı Tevfik Efendi, MüftüAhmet Recai Efendi, MüftüAli Rıza Ünlü, Muzaffer Işın'ın dedesi Hacı Yakup Efendi ilk müftüler… BOLU'DAKİ ERMENİLER 1915 öncesi salt Anadolu'da 2.167 Ermeni Kilisesi, 101 Ermeni Okulu vardı.1277'de Bolu'daki Ermeni Mahallesi bilinenin aksine 2 mahalleydi.Eski ve yeni… Çıkan yangında 82 hane yanmış,1 kilise ve mektebin yandığı,mağduriyet nedeniyle de;ahalilerinhanelerine yerleştiği, Papaz MosesEfendi, Eczacı EkilyadisEfendi, Bahçıvan AnastasVosiliyadis, öldürülen bedel oğlu Ohannes(1255), 1275 Bolulu KocagözoğluOhannes, 1262 Bolu Patrikhanesi, 1262 Bolu'ya Sürgün Papaz Vaham, Hacı Agop, Kirop, İrop, 1263 Bolu'ya sürgün Konya'dan Sarraf AnestiAdranik, 1269 Bolulu Sarraf Nikagos, 1272 Baron Braden (Memleket Tabibi), 1276Bekos, 1277TabibNikola(Memleket tabibi), 1333 Bolulu Sarraf Kirkor(Ermeni FesadKomitesine mensup), 1336 Terzi Hacı TonguroğluMıgırdıç, Terzi Kaspar, 1306 Bolu Sancağı Mühendis Berzenilos, 1310 Belediye Tabibi KostiEfendi, 1268 Kürkçü Mıgırdıç, 1274 Memleket Tabibi Bragon, yerine Nikolaksani, 1308 Ermeni Kilise Cemiyeti, 1310 Ermeni Mektebi, 1322bazı derslere giren HırisandosEfendi, 1324 Bolu Mekteb-i İdadi Muallimi HaryandosEfendi, Bolu'muzda Bolulular Derneğini kuran Yegisİspanyan,tehcirden sonra Amerika'da girdiği bunalım sonucu intihar etmiş.Kısacası bir kültür var muhteşem. İstanbul Kumkapı Patrikhanesi KrigorDamatyan'la görüştüm.Agos ve Jamanak gazeteleriyle de.Agos'taPatratEstukyan bana Türkçe Köroğlu şiirleri, türkülerini söylediğinde şaşkındım.Yok pilavınız suyunuz ısındı şöyleydi.Böyleydi diyeceğinize,münferit olaylarda olduğundan Ermenileri savunmak yerine,bir arada yaşadığımızında bilinmesini,gelecek kuşaklara akademisyen geçinen arkadaşlarımızında salname ve tarih kitapları yerine,arşivlerden araştırma yapmalarının daha doğru olduğunu vurgulamak isterim. VE BİR HATTAT CİLT VE TARZ ADAMININ YANINDA BOLU SEVDALISI EMİN BARIN Tevfik Barın, Annesi NejlaBarın'ı kısacası barın ailesi.10 numara adam gibi bir aile. Hatice, İzzet Samurkaş'ın kızları Necla Barın,genç yaşta kalp krizinden kaybettiği GülperiBarın,fizik tedavi hastanesinde sevgiliabimiz hayırsever Orhan Uçar'ın annesi fikriye hanımın ziyaretindeyim.1.kat 124 nolu oda. Geziyorum. Yan yana odalar ve barın ailesi tertipleyen,donatan. Bana hastanenin açılışında hayrım az galiba demişti. Sizler vesile olan sizler,diğer hayırseverlerimiz,odasından camiisine,elbisesinden kumaşına,makam odasındaki hatta,içtiğimiz çeşmeye,darda olana el uzatan sizlerle ne kadar övünsek azdır. Kimileri de,paracıklarını hırsla,tamahla paylaşmadan çoğaltmaya devam etsin,gün gelir kına yakarsınız... BOLU'NUN DEĞERLERİ'NDEN MAZHAR MURTAZAOĞLU İLE İGİLİ BİR ANI Emin Barın'ın sevgili oğlu Tevfik Barın'la telefonla görüşüyorum. Fizik Tedavi Hastanesi'nde 1.kat 124 nolu oda da,tedavi olan,kadir şinas dosttum Orhan Uçar'ın annesi Fikriye Uçar'ı ziyaret etmeye gidiyorum.1.katta gözüme çarpan sıra sıra odalar Barın ailesine ait. Özellikle projenin mimarı Necla Barın'a ait. Bir hastaneve ondan şifa bekleyen hastalar ve vesile olanlar. Sizlerden Allah razı olsun. Diğer hayırseverleri de unutmuş değiliz. Onlara da ayrıca değineceğim. Tevfik Barın'ı arıyorum. Mazhar bey'in hayat hikayesini yazan birisi olarak,bir anısını paylaştı. Boğaziçi Üniversitesi'nde ilk gezi kafilesi bizdik. Otelin odaları bile bitmemişti. Hele Datça Hisarönü'ndeki Otel, D-Maris Marmaris merkeze 35 km olan,bir dönem Robinson Otel. Yaz kış kalamazdık belkide 1000 Avro'ydu dedi. Nasıl bulmuştu,bir balıkçının götürdüğü 3 koy'u gören bir oteli inşa eden Mazhar bey'le ne kadar övünsek azdır. Fotoğraflar Mazhar bey, gençlik ve eşiyle beraber. Emin Barın'ın eşi Necla Barın İstanbul Beylikdüzü'nde ki Emin Barın 100 yaşında sergisinde… YAZILMASI, KİTAPLAŞMASI GEREKEN DEĞERLERİMİZ Kitap yazmak. Yazmak için değil. O na o kişiye değer. İzzet Baysal, Ahmet Baysal, Baba Mehmet Baysal, Emin Barın, Erkan Tüzün, Dr. Zihni Ülgen, Bediz Morova Aydilek, Alman'ımız bizlerden birisi Hans Jurgen Hayne, Ahmet Akdağ, Çatladı ailesi, Dr.Sedat Turgay ve Yavuz Kınacı'nın, Şerafettin Erbayram, Orhan Ersoy ve Mehmet Yücetürk'ün, Mehmet Zekai Konrapa, hayat hikayeleri ile başladığımız yolculukta o kadar muhteşem arşiv toplamışım ki,yol aldığımız bu konularda,ortak anılarını paylaşanlara teşekkür ediyorum. Bu hayat hikayelerinde galiba en muhteşemi Ahmet Baysal'dı. O kadar ortak noktalar yakaladım ki;arşivimiz imdata yetişti. Kamil Bilgehan'ın oğlu Sinan Bilgehan'da bizden biri, bizim hansımızda,büyük emeği geçti teşekkür ediyorum kendilerine. Yavuz Kınacı'nın oğlu Tibet'e fotoğraflar için çok yalvardık ama olsun. Sonuçta kalıcı eserler,yerini zamanında bulacaktır. Sırasıyla fotoğraflar Mehmet Zekai Konrapa, Ahmet Baysal'ın kitapları, Orhan Uçar ve Valimiz Miroğlu, yakın dosttum Dr. Sedat Turgay, Barın ailesinin ziyareti, Erkan Tüzün, Hans ve Muazzez hanım(rahmetli muazzez hanıma bir bebek gibi bakmıştır) Çığırtkanlar Mezarlığındaki milletvekilimiz Zihni Ülgen çok büyük yararları dokunmuştur.