DERLEYEN: HAVVA AKÇA
Düzce'ye yerleştirilen Ordu kazası muhacirleri bölgedeki ormanları izinsiz tarıma açmaya başladılar. Bunun üzerine Şura-yı Devlet 2 Rebiülevvel 1331 (9 Şubat 1913) tarihli kararında bunun önlenmesini, daha önceden orman arazisini tarıma açanların bedelini ödemesini istedi. Balkan Savaşı sebebiyle Rumeli'den aşırı göç yaşanıyordu. Bu anlamda Boşnak muhacirleri için yer tahsis edilmesi gerektiğinden Recep 1332 (Mayıs-Haziran 1914) başlarında Aşair ve İskân Müdüriyetince Bolu ve Sinop Mutasarrıflıklarından iskân alanlarının belirlenmesi istendi.
Kastamonu ve Bolu sancaklarında geçici iskân edilen muhacirlerin daimi iskân alanlarına (Eskişehir, Kütahya, İzmit vb.) bir an önce şevkleri yönünde Ramazan 1334 (Temmuz 1916) ortalarında mutasarrıflığa emir verildi. İaşe (Beslenme) ve barınmada sıkıntı çekildiğinden Bolu'ya göçmen gönderilmemesine dair Aşair ve Muhacirin Müdüriyetiyle Kastamonu Vilayeti arasında Safer 1335 (Kasım-Aralık 1916) ortalarında gerekli yazışmalar yapıldı.
Göçmenlerin vesikasız ve vizesiz Bolu livasına gelmeleri sorun oluşturuyordu. Bunların geldikleri yerlere dönebilecekleri, muhtaç durumda olanların iaşelerinin sağlanması gerektiği Aşair ve Muhacirin Müdüriyetince Bolu Mutasarrıflığına Muharrem 1336 (Ekim-Kasım 1917) başlarında bildirildi.
Bolu'nun iskâna kapatılmasına dair yerel istekler İstanbul tarafından uygulanmıyordu. Muharrem 1336 (Ekim-Kasım 1917) ortalarında Drama ve Siroz'dan gelecek göçmenler için liva dâhilinde iskân alanlarının belirtilmesi Aşair ve Muhacirin Müdüriyeti tarafından isteniyordu. Savaşın ağırlaşan şartlarında göçmenlerin iaşesi zorlaşıyordu. Rebiülevvel 1336 (Ocak 1918) sonlarında vilayet bütçesinden sağlanan 20 bin kuruş avansın 50 bin kuruşa çıkarılmasına dair mutasarrıflık Aşair ve Muhacirin Müdüriyetinden talepte bulunduysa da bunun gerçekleştiğine dair somut bir işaret yoktur.
