Türkiye ve Dünya'da organ yetmezliği nedeni ile yaşamın kıyısında gezinen insanların sayısı her geçen gün artıyor. Bağışlanmadığı zaman yok olup giden organlar, ailelerin vereceği en anlamlı karar ile pek çok kişiye yeni bir can olabiliyor. Organ yetmezliklerinde ilk iki sırayı karaciğer ve böbreklerin aldığını belirten Özel Fatma Hatun Hastanesi Anestezi Uzmanı Tuncay Kalan ve hastane yoğun bakım hemşiresi aynı zamanda organ bağış koordinatörü Büşra Yılmaz Özdemir organ nakli ve bağışı ile ilgili bilinmesi gerekenler ilgili bilgi verdi. ORGAN BAĞIŞI NEDİR? “Kişinin hayattayken özgür iradesi ile tıbben yaşamı sona erdikten sonra doku ve organlarının başka hastanın tedavisi için kullanılmasına izin verilmesidir. Organ bağışının bazı kriterleri vardır. Bir tek kişinin verdiği bir karar değildir. Anestezi uzmanı, kardiyoloji uzmanı ve beyin cerrahisi uzmanının çeşitli kendi branşları ile ilgili yaptıkları testler, objektif değerlendirmeler sonrasında kişinin beyin ölümünün gerçekleşip gerçekleşmediği kararına varılır. Bunlarla ilgili anestezide bizim apnetest dediğimiz yani hastanın normal kendi nefes alıp vermesinin durması gibi uyguladığımız bir test vardır. Organ bağışı için beyin ölümü kriterlerinde her sık sebep kafa travmalarıdır. Yani hastanın daha çok trafik kazalarında veya da sağlıklı bir kimsenin başına gelen yabancı bir cismin çarpması sonucu meydana gelebilir. Organ bağışında eğer hastanın şuuru kapanmışsa, akut bir olay birden gelişen bir olay ise hastanın kendisinden onay alınamayacağı için hastanın birinci derece yakınlarından onay almak gerekir. Birinci derece akraba olması şarttır. Herkesten organ bağışı kabul edilemez. Bunun için bazı kriterler vardır. Kişinin kanser hastası olması, yaşlı olması, veyahut ta bir ilaç zehirlenmesi ya da besin zehirlenmesi gibi durumlara bağlı olarak beyin ölümü gerçekleşmişse bu kişilerden organ bağışı yapılamamaktadır, kabul edilmemektedir. ORGANLAR NASIL ALINIYOR? “Normal bir insan nasıl ameliyat ediliyorsa, ameliyathane koşullarında steril koşullarda, nasıl bir kişinin rahatsızlığından dolayı böbreği alınabiliyorsa veyahut ta bir kanser hastalarında midesinin bir kısmı çıkarılabiliyorsa, veyahut ta buna benzer bir takım organlar çıkartılırken ne kadar hassasiyet gösteriliyorsa, o alınan organda canlı bir insana takılacağı için hayat vereceği için aynı steril koşullar, tüm ameliyata hane koşulları yerine getirilir. Halk arasında bilinen organlarım alındıktan sonra kötü muameleye maruz kalma gibi bir durum kesinlikle söz konusu değildir.” HERKES ORGAN BAĞIŞLAYABİLİR Mİ? “Herkes organ bağışlayamaz. Organ bağışladığında bir takım kan tahlilleri ile değerlendirilmesi gerekiyor. Kronik bir hastalığı var mıdır bilmek gerekiyor. Kanser hastası ise ondan organ alınamayacaktır. Yediği bir şeyden zehirlenmiş örneğin mantar zehirlenmesinden beyin ölümü gerçekleşmişse ondan da aldığı gıdaya bağlı olduğu için organ bağışı yapılamayacaktır.” KAÇ ÇEŞİT ORGAN BAĞIŞI YAPILABİLİYOR? “Günümüzde yapılan ileri merkezlerde kalpte dahil olmak üzere, karaciğer nakli, böbrek nakli, gözün kornea bölümü, hayatsal organların nakli yapılabiliyor.” Hastane yoğun bakım hemşiresi aynı zamanda organ bağış koordinatörü Büşra Yılmaz Özdemir ise yaptığı açıklamada, Hastanemizde organ bağış koordinatörlüğü kuruldu. Bir ay boyunca sağlık personelimize eğitim verdik. Onlar yakınlarına bildirdiler. Afiş hazırlığındayız şuanda diğer insanlarda öğrensinler diye. Şimdiye kadar 12 organ bağışı aldık. Devam ediyor. Şimdilik eğitim vererek duyurmaya çalışıyoruz. Bağış yapanlardan 10 kişi hastane personelimiz. 2 kişi de duyup ta gelenlerden oldu” şeklinde konuştu.